De gemeente Oude IJsselstreek heeft er in juli 2022 een bijzondere brug bijgekregen: een 43 m lange oversteek voor voetgangers en fietsers over de Oude IJssel van Ulft naar Silvolde en vice versa, voor 90% gemaakt van eerder gebruikt staal en ijzer.
De nieuwe brug is eigenlijk de reïncarnatie van de Hoge (Oer)Brug die eerder op dezelfde plek het water overspande. Begin juni vorig jaar is de oude brug daar losgemaakt, weggetakeld en in drie delen overgebracht naar Staalbouw Eeftink-Rensing in Lichtenvoorde. Het staalconstructiebedrijf heeft het staal gereinigd, gestraald en gedemonteerd. Daarna is het oude staal ingezet voor de ‘nieuwe’ brugconstructie, ter versterking aangevuld met ijzer uit lokale sloopprojecten zoals een elektriciteitsmast en een voormalige buizenfabriek.
Wel helemaal nieuw is het brugdek, van verduurzaamd pijnboom-hout. Het gebruik van nieuw hout, waarvoor kap noodzakelijk is, is gecompenseerd door het aanplanten van bomen die op termijn goed zijn voor evenveel pijnboom-hout als nu ingezet bij de brug.
Initiatief en opdracht voor de ‘circulaire brug’ komen van de gemeente Oude IJsselstreek. ‘De circulaire economie staat hoog op de agenda in Oude IJsselstreek’, verklaart verantwoordelijk wethouder Janine Kock, ‘en met deze sterk innovatieve aanbesteding is daaraan concreet invulling gegeven. Het is een belangrijke eerste stap op weg naar een circulaire economie: actief sturen op een minimale inzet van nieuwe, zogeheten virgin grondstoffen en een maximaal hergebruik van die grondstoffen. Eerst hergebruiken als product en als dat niet meer kan, als hoogwaardige grondstof. Dit sluit naadloos aan op het Rijksbrede programma Nederland circulair in 2050. Beschikbare grondstoffen zullen schaarser worden en het wordt daarom steeds belangrijker om die grondstoffen zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Dit geeft ook nieuwe kansen voor bedrijven, nieuwe markten en meer samenwerking.’
De opdracht ging naar Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek, dat voor ontwerp, engineering en uitvoering kon terugvallen op specialisten bij concept-ontwikkelaar Mothership, constructeur RoyalHaskoning DHV en staalbouwer Eeftink-Rensing.
‘Wij zijn blij met de manier waarop de gemeente Oude IJsselstreek circulariteit als uitgangspunt neemt voor nieuwbouw.’ stelt Dusseldorp’s directeur René Plaggenburg. ‘Met het circulair vernieuwen van de Oude Brug steken zij hun kop boven het maaiveld uit. In hun aanbesteding werkten zij volgens een bepaalde meetmethodiek en daar zijn wij als beste uitgerold. Dat zij de opdracht gunnen aan een sloopbedrijf, is een teken dat het de goede kant opgaat met de mindset over hergebruik. Want waarom zou je vrijkomende hoogwaardige materialen niet meenemen naar nieuwbouwprojecten?’
Om met eerder gebruikte materialen een degelijke en veilige brug te construeren die (weer) minstens 50 jaar meekan, heeft RoyalHaskoning DHV een plan van aanpak opgesteld en tijdens het bouwproces voortdurend metingen uitgevoerd. Van alle materialen voor de nieuwe brug zijn herkomst en informatie over eigenschappen en toepassing vastgelegd in een materialenpaspoort. Dat vergemakkelijkt een eventuele renovatie of ontmanteling van de brug in de toekomst en het hergebruik van de onderdelen in weer nieuwe projecten.
Voor Dusseldorp is het hergebruiken van materialen inmiddels gezonde traditie. De onderneming heeft zelfs, samen met negen collega-sloop/demontagebedrijven, Insert in het leven geroepen. Insert is een soort ‘marktplaats’ voor het aanbieden en afnemen van ‘tweedehands’ bouwmaterialen en -elementen uit (onder meer) voormalige gebouwen en infrastructurele werken; van systeemwanden, kozijnen en deuren tot trappen, vloeren en balken.
Zo wordt op een praktische manier handen en voeten geven aan de transitie van een lineaire naar een circulaire (bouw)economie. ‘De hele branche zou hieraan moeten meedoen’, vindt Plaggenburg. ‘Zo kunnen we echt voor verandering zorgen in de wereld van de nieuwbouw. Met Insert zetten we ook productielijnen op van hergebruikt bouwmateriaal. Zo maken we gebruikte systeemplafonddelen weer zo goed als nieuw. In een sociale werkplaats in Doorwerth worden de plafonddelen schoongemaakt en opnieuw gespoten met milieuvriendelijke verf. Zij maken bovendien van het hardhout uit slooppanden gecertificeerde kozijnen.’
‘Nieuwe bouwmaterialen worden steeds duurder. Hoe meer we investeren in innovatie om sloopmateriaal weer herbruikbaar te maken, hoe betaalbaarder deze bouwmaterialen uiteindelijk worden. En hoe meer projectontwikkelaars circulair gaan bouwen, hoe beter het is voor de wereld, nu en voor toekomstige generaties.’
René Plaggenburg, directeur Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek.
- Beelden: Dusseldorp Infra, Sloop en Milieutechniek.